استنت قلب چیست؟

این دستگاه‌های کوچک اما حیاتی می‌توانند شریان را در ناحیه‌ای که باریک می‌شوید باز نگه دارند. پزشکان در این روش به نام استنت قلب ، یا به عنوان یک روش اورژانسی برای درمان حمله قلبی ، یا به روشی برنامه ریزی شده برای گشاد کردن سرخرگی که با تجمع پلاک های چربی باریک می شود، استفاده می شوند. اگر شریان فقط با یک بالون باز شود (آنژیوپلاستی بدون استنت)، شریان ممکن است پس‌زده شود و پس از آن دوباره باریک شود. خطر باریک شدن مجدد حدود 30 درصد است، در حالی که زمانی که از استنت استفاده می شود این میزان به حدود 10 تا 15 درصد کاهش می یابد. اگر آن استنت یک استنت «داروشویی» باشد، خطر آن به حدود 2 تا 3 درصد کاهش می یابد.

امروزه از استنت ها در تمام روش های آنژیوپلاستی استفاده می شود، مگر اینکه رگ خونی برای گذاشتن استنت خیلی کوچک یا بزرگ باشد یا بیمار به مواد داخل استنت حساسیت داشته باشد (که بسیار نادر است). استنت ها می توانند حملات قلبی و آنژین را در صورت استفاده در عروق کرونر درمان کنند. آنها همچنین می توانند در پاها (برای درمان بیماری شریانی محیطی ) و گاهی اوقات در گردن (اگر تنگی شریان کاروتید که مغز شما را تامین می کند) یا شریان های کلیوی که کلیه ها را تامین می کنند، استفاده شوند.

شکل1: یک استنت قلبی

راهنما : استنت ها به شکل استوانه ای هستند و از یک توری فلزی بسیار ظریف ساخته می شوند.

متداول ترین استنت‌ها طولی در حدود 15 تا 20 میلی‌متر دارند، اما می‌توانند بین 8 تا 48 میلی‌متر متغیر باشند و قطر آنها 2 تا 5 میلی‌متر است.

مواد ساخته شده :

از فلزی مانند فولاد ضد زنگ، پلاتین کروم یا کبالت کروم ساخته شده است. همچنین ممکن است پوششی به نام پلیمر داشته باشد و در بیشتر موارد، پوشش دارویی برای جلوگیری از رشد بافت اسکار بین شکاف‌های استنت (زیرا این امر می‌تواند باعث باریک شدن مجدد شود) داشته باشد. اینها «استنت‌های شوینده دارویی» نامیده می‌شوند و در حدود 95 درصد مواقع استفاده می‌شوند، زیرا نتایج درازمدت بسیار بهتر است.

شکل2 : نمونه طراحی شده استنت قلبی

استنت چگونه وارد میشود ؟

یک لوله توخالی بلند (کاتتر) از مچ دست یا کشاله ران وارد می شود و (با استفاده از اشعه ایکس) تا انتهای شریان باریک هدایت می شود. یک سیم بسیار ظریف از طریق کاتتر و به باریک شدن وارد می شود. روی آن سیم، یک بادکنک با یک آنژیوپلاستی «فشرده شده» روی آن وارد می‌شود.

هنگامی که متخصص قلب از قرار گرفتن در موقعیت مناسب اطمینان حاصل کرد، بالون باد می‌شود، قسمت باریک شریان را گشاد می‌کند و استنت را به گونه‌ای گسترش می‌دهد که با دیواره شریان فیکس شود. سپس کاتتر، بالون و سیم برداشته می شود و استنت در جای خود باقی می ماند. این روش معمولا 30 تا 60 دقیقه طول می کشد.

اشکال3.4.5 : نمونه هایی از چگونگی و قرارگیری استنت در قلب

استنت تا چه زمانی در قلب باقی خواهد ماند؟

استنت بعد از تعبیه “غیر قابل خارج کردن” است و تا همیشه در داخل عروق قلبی باقی مانده و در اصل به جزیی از کرونر قلب تبدیل می شود و اصولا نه نیازی به خارج کردن استنت وجود ندارد و نه این کار صحیح است زیرا بر فرض مثال با خروج استنت مجددا تنگی کرونر به حالت اول برگشته و خون رسانی به قلب مجددا با اشکال مواجه خواهد شد. در سال های گذشته انواع خاصی از استنت ها معرفی شدند که از جنس منیزیم بودند و بعد از چند سال جذب شده و اثری از استنت داخل کرونر باقی نمی ماند. این استنت ها که به “استنت های جذبی” معروف شدند اگرچه نتایج کوتاه مدت خوبی داشتند ولی در ادامه مشخص شد که نتایج طولانی مدت آن ها به خوبی “استنت ها دایمی” نیست. لذا هنوز این استنت ها برای مصرف روتین تایید نشده و در مرحله تکمیل تحقیقات هستند .

انوع استنت قلب :

استنت یک لوله شبکه کوچک است که برای درمان عروق کوچک یا ضعیف در بدن استفاده می شود. در کسانی که بیماری عروق کرونر دارند، می توان از آن ها برای باز نگه داشتن رگ های باریک، تسکین علائمی مانند آنژین و کمک به درمان حملات قلبی استفاده کرد . به این نوع از فنرها، استنت های قلبی و بعضا استنت های کرونر یا فنری نیز گفته می شود. این استنت ها معمولاً از بافت توری فلزی ساخته می شوند و در عروق کرونر باریک قرار داده می شوند.

آن ها معمولاً با روشی به نام مداخله عروق کرونر از راه پوست وارد بدن می شوند. این کار از انسداد مجدد شریان (تنیک شدن مجدد شریان) ممانعت می کند.

این فنرها را می توان به پنج نوع تقسیم کرده و نام برد :

• درمان دوگانه (DTS )

• مهندسی زیستی

• بست شریانی قابل جذب ( BVS)

• دارویی ((DES

• تمام فلزی (BMS)

استنت درمان دوگانه (Dual Therapy stent- DTS):

این مورد جدیدترین نوع از استنت ‌های عروق کرونر می باشد که امروزه مورد استفاده قرار می ‌گیرند. این استنت ‌ها یک نوع کاملاً جدید هستند و برای کاهش احتمال تنگی مجدد شریانی و کاهش نیاز به جراحی مکرر طراحی شده ‌اند.

این استنت ها همچنین به تسریع روند بهبودی کمک می کنند. این استنت ها فواید هر دو استنت دارویی و مهندسی زیستی را به طور همزمان ترکیب می کنند و تنها استنت هایی هستند که علاوه بر داروها، از تکنیک های درمانی تهاجمی برخوردار هستند.

آن ها دارای پوشش ‌های داخلی و خارجی هستند که به کاهش خطر لخته شدن خون و التهاب کمک می‌ کنند و روند بهبودی سرخرگ ‌ها را تسریع می ‌کنند.

روی فنر که در مقابل دیواره رگ جای می گیرد، دارویی دارد که برای ممانعت از انسداد مجدد آزاد می شود. انتشار این دارو باعث نگرانی بدن در مورد تورم یا واکنش های التهابی نمی شود.

این ماده از طریق یک پلیمر قابل جذب زیستی آزاد می شود که در طول زمان، جذب بدن می شود. کناره های آن رو به جریان خون با آنتی بادی پوشانده شده است. آنتی بادی ها به بهبود طبیعی بدن کمک می کنند و شرایط بهتری برای عملکرد سالم شریانی ایجاد می کنند.

بست عروقی قابل جذب :(Bioresorbable Vascular Scaffold)

این مورد نوعی فنر دارویی است که در شریان بستر قابل جذب قرار می گیرد. این مجموعه از فنرها به مرور زمان جذب بدن می شود.

مانند برخی از انواع فنرهای دارویی، بسته‌ های عروقی قابل جذب، حاوی دارویی در سطح خود هستند که پلیمر قابل جذب را در طول زمان آزاد می ‌کند و احتمال تنگی مجدد شریانی را کمتر می کند. برعکس فنرهای درمانی دوگانه، گیره‌ های عروقی قابل جذب دارای ماده فعالی نیستند که به بهبود رگ ها بیانجامد.

استنت‌ های مهندسی زیستی (Bio-engineered Stent):

آن ها به استنت پوشش داده شده با آنتی بادی نیز شهرت دارند. این نوع استنت با همتایان خود متفاوت است زیرا فاقد پلیمر و بدون دارو است. بنابراین، آن ها به تسریع روند بهبود مسیر سلول های شریانی کمک می کنند.

آنتی بادی های روی سطح این استنت ها سلول های پیش ساز اندوتلیال (EPC) را جذب می کنند. این سلول ها از مغز استخوان انسان فرستاده می شود و به تشکیل سلول های لایه اندوتلیال کمک می کند. این فرآیند به سرعت سطح استنت را می پوشاند و به کاهش خطر ترومبوز کمک می کند.

استنت‌های دارویی (Drug Eluting Stent):

این نوع از فنرها آغشته به دارویی هستند که برای ممانعت از رشد بافت زخم در مسیر شریانی ترشح می گردند. این دستگاه های کوچک نه تنها به باز و انعطاف پذیر نگه داشتن رگ ها کمک می کنند،

بلکه به حفظ جریان خون و کاهش احتمال تنگی یا انسداد مجدد کمک می کنند. در عین حال، این استنت ها احتمال تشکیل لخته خون (ترومبوز استنت) را بیشتر می کنند.

با توجه به کندی روند بهبودی این استنت ها، بیمارانی که از استنت های دارویی استفاده می کنند، باید توصیه های پزشک را برای درمان دارویی به دقت رعایت کنند تا خطر ترومبوز ناشی از کاشت فنری در رگ ها کاهش یابد. بهترین متخصصان فعال در این زمینه توصیه می کنند که بیماران به مدت 12 ماه پس از استنت گذاری، دارو دریافت کنند.

شکل6 : نمونه ای از استنت دارویی

استنت‌های تماما فلزی (Bare Metal Stent) :

این نوع فنرها از فولاد ضد زنگ تولید می شوند و پوشش خاصی ندارند. این فنرها برای بستن رگ های خونی باز پس از آنژیوپلاستی استفاده می شوند.

با بهبودی شریان، بافت اطراف فنر شروع به رشد کرده و آن را در جای خود حفظ می کند. با این حال، در برخی موارد، رشد بیش از حد بافت زخم در مسیر شریانی ممکن است خطر انسداد مجدد را افزایش دهد.

شکل7 : نمونه ای از استنت فلزی

مزایا و مشکلات رایج استنت قلبی :

اولین روش های درمانی تنگی عروق کرونر عمدتا با استفاده از بالون انجام می شد. متاسفانه گشادکردن تنگی های کرونر با بالون گاها منجر به پاره شدن لایه داخلی رگ قلب و تشکیل لخته خون و انسداد ناگهانی عروق کرونر می گردد. هم چنین مطالعات علمی متعددی نشان دادند که در ماه های بعد از انجام بالون آنژیوپلاستی موفق هم احتمال بازگشت تنگی ها و مسدود شدن مجدد عروق وجود دارد. از این رو استنت ابداع شد که مانند یک توری فلزی قادر است هم عوارض حاد و انسداد ناگهانی کرونر به دنبال بالون زدن را برطرف نماید و هم در دراز مدت باعث باز ماندن طولانی تر عروق کرونر گردد .

اما استفاده از استنت ها یک مشکل عمده داشت و آن این که بعد از تعبیه استنت با توجه به این که دیواره استنت مانند جسم خارجی در معرض خون قرار می گیرد، احتمال ایجاد لخته خون داخل استنت وجود دارد که در صورت بروز این امر، لخته خون می تواند به انسداد کامل رگ و حمله قلبی منجر گردد. لذا ضروری بود که بیماران بعد از تعبیه استنت کرونری تا زمان رشد سلول های داخل کرونر و پوشیده شدن لایه داخلی استنت توسط سلول های بدن و جدا شدن جریان خون از بدنه استنت از دو عدد داروی ضد پلاکت استفاده نمایند. یعنی علاوه از قرص آسپیرین که لازم است تمام بیماران با درگیری عروق کرونر قلبی از آن استفاده کنند، به صورت موقت از داروی دوم مانند قرص کلوپیدوگرل (پلاویکس) استفاده نمایند. برای استنت های غیر دارویی که اصطلاحا استنت های فلزی لخت یا غیر Bare Metal Stent (BMS) نام دارند، از آنجا که رشد سلول های عروق قلب و پوشاندن لایه داخلی استنت حدودا یک ماه طول می کشد، طول مدت زمان مصرف دو داروی ضدپلاکت حدودا یک ماه است .

در استنت های فلزی عادی اگرچه رشد سلول های قلبی از یک سو باعث کاهش احتمال لخته بستن خون می شود، ولی این امر می تواند به رسوب مجدد چربی در لایه داخلی استنت و انسداد مجدد عروق کرونر گردد. مطالعات علمی نشان داده اند که تا 30 درصد از بیماران با استنت غیردارویی در مدت یک سال بعد از عمل دچار تنگی مجدد عروق کرونر خواهند شد. با توجه به اهمیت موضوع و جهت جلوگیری از ایجاد تنگی مجدد، استنت های نسل جدید که به استنت های دارویی یا استنت های ترشح کننده دارو معروف هستند ابداع شدند.

در استنت های دارویی یک لایه پلیمر شیمیایی بر روی فلز استنت کشیده می شود و سپس این پلیمر به داروهای مهارکننده رشد سلول های کرونری آغشته می شود. این کار باعث می شود تا این داروهای ضد رشد سلولی تا 6 ماه و گاها حتی تا یک سال به تدریج از پلیمر آزاد شده و مانع رشد سلول های محل تعبیه

استنت گردد. عدم رشد سلول های کرونری باعث باز ماندن بیشتر کرونر می شود بطوری که در استنت های دارویی احتمال انسداد مجدد تنگی کرونر به زیر 5 درصد در سال کاهش پیدا می کند.

اگرچه استفاده از استنت های دارویی یک مزیت عمده به شمار می رود، لیکن عدم رشد سلول های داخل رگ باعث می شود تا ماه ها ( 6 ماه تا یک سال)، لایه داخلی استنت در مجاورت پلاکت های خون قرار گیرد که این امر احتمال ایجاد لخته خون را زیاد می کند. لذا ضروری است بیمارانی که برای آنها از استنت دارویی استفاده شده است، از زمان تعبیه استنت با نظر پزشک معالج تا زمان مشخصی که از 6 ماه تا چند سال متغیر است، در کنار قرص آسپیرین از داروی دوم ضدپلاکتی ( مانند پلاویکس یا اسویکس) استفاده نمایند.

استنت از طریق کدام اعضا گذاشته می شود؟

• مچ دست : اغلب برای کاهش خطر خونریزی، از مچ دست برای ورود کاتتر استفاده می شود .

• کشاله ران : از سوی دیگر شریان ران دسترسی آسان تر و توانایی قرار دادن کاتترهای بزرگتر را فراهم می کند و انتخاب ارجح برای روش های پیچیده است .

خطرات استنت گذاری قلبی عروقی :

مانند هر جراحی دیگری، این عمل نیز خطرات خاص خود را دارد. لازم است که افراد قبل از جراحی در مورد عوارض جانبی احتمالی با متخصص حرف بزنند و برای مشکلات قبل و بعد از جراحی برنامه ریزی کنند. از مهم ترین مشکلات احتمالی ناشی از انجام این عمل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حساسیت به ماده حاجب حاوی ید که در عکسبرداری از رگ ها قبل از قرار دادن کاتتر استفاده می شود.

• مشکلات تنفسی به دلیل قرار دادن فنر در قلب

• درد سینه

• خونریزی شدید

• حمله قلبی

• رشد بیش از حد بافت زخم در اطراف محل عمل و تشکیل لخته

نتایج استفاده از استنت قلب

بعد از انجام این عمل، درد قفسه سینه شما به طور کلی باید کاهش یابد و ممکن است بتوانید بهتر ورزش کنید. انجام این عمل به این معنی نیست که بیماری قلبی شما تمام شده است. شما همچنان باید عادات زندگی سالم را حفظ کنید و طبق دستور پزشک از داروها استفاده کنید.

شناسنامه مقاله :

• آدرس منبع اصلی :تولید شده توسط تیم‌تولید محتوای سایت انجمن
• مترجمان و نویسنده ها : | امیررضا جلینی
• مدت زمان ترجمه:۷ روز
• تاریخ انتشار مقاله : مرداد ۱۴۰۳
• لینک انتشار: http://cabea.ir/blog/stent-cardiac/